wave

Filtere deine Suche

De gezondheid van bijen

De honingbij wordt bedreigd. Over de hele wereld vindt een enorme bijensterfte plaats, ook in Nederland is dit een probleem. Natuurbeschermers, wetenschappers en imkers zijn bezorgd en op zoek naar oorzaken en preventieve maatregelen.
Bijen kunnen worden geïmporteerd, maar hun bestuivingswerk niet. Bestuiving door bijen is geen gratis service, maar een service waarin we moeten investeren zodat hij beschermd wordt en behouden blijft. De cijfers maken het economische en ecologische belang van de honingbij duidelijk.

Voorbeelden: Economische en ecologische voordelen

  • De door bijen aan de economie toegevoegde waarde bedraagt wereldwijd ongeveer 265 miljard euro.
  • De bestuiving van gewassen door bijen verhoogt niet alleen de opbrengst, maar verbetert ook de kwaliteit van het fruit. Bijvoorbeeld aardbeien: de marktwaarde van bestoven planten ligt 54 procent hoger dan die van zelf-bevruchte planten. Alleen al de jaarlijkse waarde van in de EU door bijen bestoven aardbeien bedraagt ten minste 1 miljard EUR. De aardbeien die door bijen bestoven worden zijn zwaarder, hebben minder misvormingen en vallen in een hogere commerciële klasse.
  • Gewassen zoals cacao, vanille en passievruchten zijn tot 100 procent afhankelijk van bestuiving door bijen.
  • Bij steenvruchten [drupaceous] levert de bestuiving door insecten een 40 procent hogere oogst op.

Alarmerende daling van de bevolking

90%

In 2007 verdwenen 90% van de bijenvolken in de VS

53%

Europese bijenvolken in de afgelopen winters gestorven

25%

van de bijenkolonies in Duitsland stierven in 2012/2013

85%

bijenpopulatie Midden-Oosten verdween de afgelopen jaren

Oorzaken van afname bijen

Het is niet eenvoudig om antwoord te krijgen op de vraag waarom hele bijenvolken sterven, en er is geen consensus onder de deskundigen. Maar men is het er wel over eens dat een aantal factoren een onevenredig hoog sterftecijfer bevorderen, en dat een gezonde bijenkolonie goed om kan gaan met de meeste ziekten.
In de eerste plaats is er de varroamijt die aan het einde van de jaren 1970, samen met de invoer van bijen, per ongeluk werd geïntroduceerd. Dit is de nummer 1 bedreiging voor onze honingbijen. De kleine parasiet is 1,7 millimeter groot, vermenigvuldigt zich op het broedsel en voedt zich met het bloed van de bijen. De mijt brengt verder ziekteverwekkers over via de bijtwonden die hij veroorzaakt. De bijen raken hierdoor verzwakt en de darren kunnen zelfs helemaal onvruchtbaar worden.

Dit aspect laat heel duidelijk zien wat er de vorige eeuw gebeurd is: door het importeren van hele bijenvolken in nieuwe regio’s zijn er per ongeluk ook nieuwe ziekteverwekkers geïntroduceerd. De oorspronkelijke zelfvoorzienende bijen zijn nu alleen staat om te overleven als ‘tamme’ dieren die de zorg van oordeelkundige en bevoegde imkers nodig hebben.

Net zoals de mens leeft de honingbij op een gevarieerde menu. Hoe gevarieerder het voedsel wat beschikbaar is hoe resistenter de bijen tegen ziekten zijn. Het intensieve gebruik van het cultuurlandschap en de toenemende ontwikkeling van monoculturen verminderen de diversiteit van de habitat. Als alle nectargevende bloemen tegelijkertijd en voor een korte periode bloeien hebben de dieren de resterende maanden honger. Om de bijen niet te laten verhongeren zijn ze afhankelijk van een hele diverse habitat waar gedurende het hele jaar een breed scala aan bloeiende planten te vinden is.

Nieuwe pesticiden die planten in de landbouw beschermen zijn nadelig voor bijen. Maar de relatie tussen oorzaak en gevolg van veel giftige stoffen is niet duidelijk. We weten echter wel dat zelfs kleine hoeveelheden pesticiden een effect hebben op het zenuwstelsel van de insecten en dat het hun natuurlijke vermogen om zich te oriënteren beïnvloedt. De haalbijen verlaten hun korf en kunnen, door hun aangetaste oriëntatievermogen, de weg terug naar de kolonie niet meer vinden.

De impact van andere veranderende milieu-omstandigheden op de gezondheid van bijen, zoals luchtvervuiling, elektromagnetische straling, en klimaatveranderingen met eerdere bloeiperiodes, wordt momenteel onderzocht. De eerste resultaten wijzen erop dat het er voor de honingbij in de toekomst niet gemakkelijker op gaat worden om te overleven.